مسکن و رشد عجیب قیمت آن در طول سال‌های گذشته، همواره در کشور ما مورد بحث بوده است. بسیاری از فعالان صنعت ساختمان، بخش قابل‌توجهی از این رشد را به افزایش هزینه تمام‌شده ساختمان و متاثر از رشد قیمت مصالح ساختمانی می‌دانند.

از میان نهاده‌های ساختمانی نیز فولاد جزو متهمان ردیف اول قرار دارد، چراکه از نهاده‌های اصلی و پرمصرف در ساخت مسکن به‌شمار می‌رود. با این وجود، بسیاری از فعالان صنعت ساخت‌وساز این قیاس را اشتباه می‌دانند و تاکید دارند که مسکن در کشور ما به‌عنوان کالایی سرمایه‌ای خرید و فروش می‌شود و قیمت آن تحت‌تاثیر مستقیم نرخ ارز قرار دارد؛ بنابراین از ابتدای امسال تاکنون و با رشد قابل‌توجه نرخ ارز در کشور، قیمت فروش مسکن نیز در مسیر صعود با شتاب باورنکردنی قرار گرفت. در همین حال، طی ماه‌های گذشته و با شدت گرفتن بی‌ثباتی اقتصادی آهن‌آلات نیز در رده کالاهای سرمایه‌ای قرار گرفته‌اند؛ یعنی صعود آهن‌آلات و ساختمان همسو شده است.

چند روزی است نرخ ارز در مسیر نزولی قرار گرفته است. برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از افت محدود قیمت دلار و سپس تثبیت آن دارد. حال باید دید در چنین شرایطی و با وجود افت نرخ دلار، قیمت فولاد که بارها به بهانه ارز افزایش داشته است نیز کاهش می‌یابد یا خیر؟ در همین حال، بررسی این افت قیمتی و تاثیر آن بر نرخ مسکن نیز مورد توجه است. بر همین اساس با فعالان صنعت فولاد گفت‌وگو کرده و نظر آنها را در این‌باره جویا شده‌ایم. اغلب فعالان صنعت فولاد از یک‌سو تاکید دارند رشد قیمت مسکن طی ماه‌های گذشته هیچ تناسبی با افزایش نرخ محصولات فولادی نداشته است. درواقع این رشد تنها بهانه‌ای را در اختیار سازندگان مسکن قرار می‌دهد تا از آن برای افزایش هرچه بیشتر قیمت مسکن بهره بگیرند.

از سوی دیگر نیز معتقدند افت نرخ ارز تاثیر آنچنانی بر بازار فولاد نداشته است. در چنین شرایطی تنها بازار آهن‌آلات از رونق افتاده است، چراکه مشتریان منتظر شفاف شدن شرایط هستند. ضمن آنکه برخی این افت نرخ ارز را تنها شوک کوچکی به اقتصاد می‌دانند که لزوما دوام چندانی نخواهد داشت. درنتیجه چندان به افت قیمت فولاد و به تبع آن نرخ مسکن امید ندارند.

آهن‌آلات آنقدرها هم مقصر نیستند

حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در گفت‌وگو با صمت و در تشریح بازار آهن و فولاد گفت: بازار محصولات فولادی ساختمانی در فصل پاییز و زمستان با رکود روبه‌رو می‌شود. درنتیجه معمولا با شروع سرما و بارندگی مصرف این محصولات محدود می‌شود. همین کاهش تقاضا زمینه رکود را در بازار فراهم می‌کند. وی افزود: در شرایطی که تقاضا برای خرید محصولی کاهش می‌یابد، افت قیمت‌ها دور از انتظار نیست.

پول سرگردان متهم است

رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر قیمت آهن و فولاد بر قیمت مسکن گفت: آهن و فولادی که در ساخت‌وساز استفاده می‌شود، اثر قابل‌توجهی بر قیمت تمام‌شده مسکن دارد اما گرانی غیرمنطقی و غیرمعقولی که درحال‌حاضر در بازار مسکن مشاهده می‌شود، تنها به‌دلیل وضعیت بازار آهن و فولاد نیست. قیمت زمین در ساخت مسکن بسیار قابل‌توجه است. در همین حال، عوامل متعدد دیگری نیز بر قیمت ساخت‌وساز اثرگذار است. این عوامل نقش فولاد را در قیمت فروش مسکن محدود می‌کند، چراکه آهن و فولاد قیمت غیرمنطقی دارد اما به مراتب کمتر از بسیاری کالاها رشد قیمتی داشته است. بلکه موضوعات سوداگرانه و هجوم پول‌های سرگردان در این حوزه، زمینه رشد قیمت را فراهم کرده است.

رکود بزرگ در راه است

رستگار در ادامه اظهارکرد: حال چنانچه این رکود ناشی از تغییر فصل در کنار سایر پارامترهای اقتصادی قرار گیرد، در صورت نبود برنامه برای این حوزه، بازار با رکود بزرگ‌تری روبه‌رو خواهد شد. به‌علاوه آنکه باید خاطرنشان کرد بازار مسکن هم به‌دلیل رشد غیرمعقولی که در این مدت پشت‌سر گذاشته، با رکود مواجه شده است. یعنی رشد قابل‌توجه همه مصالح ساختمانی، رمق را از صنعت ساخت‌وساز گرفته است. در چنین شرایطی دیگر ساخت‌وساز رونق ندارد.

رئیس اتحادیه آهن و فولاد تهران در تشریح دلایل رشد قیمت فولاد گفت: بخش قابل‌توجهی از رشد قیمت‌ها را می‌توان ناشی از تبعیت بازارها از یکدیگر دانست. اما دلایل دیگری نیز برای رشد قیمت محصولات فولادی طی ماه‌های اخیر یاد می‌شود که ازجمله آنها می‌توان به افزایش هزینه تمام‌شده تولید و رشد قیمت حمل‌ونقل نسبت داد. کما اینکه به‌تازگی دوباره نرخ حمل کالا نیز افزایش یافته است اما با توجه به کم‌رونقی بازار، قیمت آهن‌آلات باید کاهش یابد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر کاهش نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت آهن‌آلات اظهارکرد: گره زدن قیمت آهن و فولاد با نرخ ارز از اساس اشتباه است، چراکه مقایسه بازار داخلی ما با بازار جهانی اشتباه است. ما تولیدکننده آهن و فولاد در داخل کشور هستیم و نباید در قیمت‌گذاری این محصول از نرخ ارز پیروی کنیم. وابستگی فولاد صادراتی به نرخ ارز منطقی است اما اینکه گاهی این محصولات با نرخ حتی بالاتر از قیمت‌های جهانی در بازار داخلی به فروش می‌رسد، جای شک و شبهه دارد. کما اینکه عرضه مهندسی‌شده این محصولات و تقاضای کاذب، زمینه این رشد قیمت غیرواقعی را فراهم می‌کند.

رستگار افزود: درمجموع با کاهش نرخ ارز، قیمت فولاد نیز افت را تجربه کرد. همین افت نرخ دلار رکود این بازار را بیش از پیش افزایش داده است. گویی فعالان بازار منتظر روشن‌تر شدن دورنمای اقتصادی کشور هستند.